١) مشك حيواني:
مشك در اصطلاح كلي به ماده اي گفته ميشه كه در غده يا كيسه ي جنس نر بعضي حيوانات نظير آهوي مشک- musk deer-، موش آبي و اردك استراليايي قرار داره كه بويي معطر و نافذ و سنگين ايجاد ميكنه و در بيس نت يك عطر قرار ميگيره.
اما آيا هنوز هم در عطرسازي شاهدش هستيم؟ مسلما خير. هر كيلو مشك آهوي ختن گاه تا حدود ٦٠ هزاردلار ارزش مالي داره كه در نتيجه بيشتر شبيه به شوخي هستش كه در عطرها شاهد اون باشيم. ضمن اينكه بخاطر اينكه آهوي ختن گونه اي در معرض انقراضه پس ايفرا - IFRA - اجازه استفاده از اون رو نخواهد داد.
[caption id="attachment_15325" align="aligncenter" width="300"]
کیسه یا نافه مشک[/caption]
تشريح بوي مشك ختن اينگونه ست:
شيرين. اورينتال. بالزاميك. حيواني. غليظ. قوي. تا حدي پودري
٢) گياهي يا فلاوري:
الف- گياهاني نظير سنبل ختايي ، سنبل وحشي، كرفس وحشي و نظاير اونها خواص درماني مختلفي دارن. نظير استفاده در درمان اختلالات منس و همچنين ضد اسپاسم عضلاني هستن. بعدها ريشه اين گياهان رو تقطير كردن و يا تحت فشار co2 اسانسش رو تهيه كردن. افشره اي حاصل شد كه بويي نظير مشك داشت. اين بو خودش كاملا يك عطر هستش كه با بويي تقريبا آروماتيك و چوبي و خاكي شروع ميشه و خيلي زود بوي شيرين و پودري ميگيره.
مشك در ادکلن آمواژ ليريك از اين نوع هستش و همچنين در مونا دي اوريو ماسك و فرنچ لاور فردريك مال و رويال عود كريد.
ب- عصاره ي دانه ي گياهي از خانواده پنيركيان هستش كه بويي كپك گرفته، شيرين، قديمي، كهنه، حيواني ، گرم و كدر بسيار با كيفيت و عالي داره. كه رايحه ش تميز نيست.گران هستش و پخش بوي خوبي هم داره.
رفرنس اين بو : ماسك كوبلاي خان از سرج لوتنس
[caption id="attachment_15653" align="aligncenter" width="518"]
دانه های امبرته-ambrette[/caption]
٣) مشك سنتتيك:
اين مشك رو خب در محيط آزمايشگاه توليد ميكنن. سه دسته داره. شامل نيترو. پلي سايكليك و ماكروسايكليك. اولي و دومي استفاده نميشن يا ممنوع شدن. و ناچارا بايد ماكروليك استفاده بشه. مشكل اما اينجاست كه كمتر از نيمي از مردم توانايي تشخيص مشك ماكروليك رو دارن. براي همين عطارها مجبورا از تركيبي از اين مشك ها با مشك هاي فلاوري استقاده كنن. در توصيف بوش ميشه گفت:
شفاف. تميز. شيرين. ميلكي يا خامه اي . سبك. لايت و روشن و تا حدي پودري .
[caption id="attachment_15652" align="aligncenter" width="317"]
مشک سنتتیک یا صنعتی[/caption]
نميشه يه رفرنس براشون معرفي كرد. چرا كه عطارها معمولا تركيبي از مشك سنتتيك و فلاوري رو با هم استفاده ميكنن و وجه هاي مختلفي از اون رو به نمايش ميزارن. سر آمدشون: سيلور ماسك نازومتو هستش كه كاملا حس روشن و نرم اما فلزي و سبكي داره . پيور ديستنس وايت همچنين از بهترين نمونه هاي مشك سنتتيك در دنياست. كه رزي و چوبيه. جادور وویل از ديور هم از نمونه هاي موفق مشك سنتتيك بشمار ميره.
بنده شخصا تقسيم بندي مشك رو قبول ندارم . تقسيم بندي مشك در كتب مختلف اينگونه ست: مشك سياه. مشك سفيد (كه ديدم تميز هم ميگن).
مشك سياه رو همون مشك حيواني و مثلا مشك ختن ميدونن. و به مشك سنتتيك هم مشك سفيد ميگن. اما اين اشتباهه. تعريف واژه ي سفيد در زبان تخصصي عطرسازي مشخصه. بلانش يا وايت يا سفيد در عطرسازي اشاره به وايت فلاور يا گاها صابوني و آلدهيدي داره. براي اصطلاح تميز در عطرسازي از واژه ي وايت استفاده نميشه. بلكه از كلين clean استفاده ميشه. پس اصطلاح وايت ماسك براي مشك سنتتيك غلطه . به نظرم بايد مشك گروه اول رو مشك حيواني ناميد. مشك سنتتيك رو مشك سيلور(كه اشاره اي به فلزي بودن طعم، صنعتي بودن و روشن و لايت بودنش داره) ناميد. و مشك حاصل از سنبل وحشي يا كرفس وحشي رو مشك سفيد ناميد. و امبرته هم مشخصه و به مشك پنيركي ارجاع داره.
لینکای مرتبط:
مشک طبیعی
مشک
منبع:ایکاروس از انجمن عطر ایران